آلودگی حرارتی آب Thermal pollution of water یکی از مشکلات اساسی دنیای امروز میباشد. درواقع Thermal pollution of water به افزایش یا کاهش دمای آب گفته میشود که به صورت طبیعی در دریاچه ها، برکه ها، رودخانه ها و دیگر منابع آبی که بر روی کره زمین وجود ندارد، این نوع آلودگی زمانی رخ میدهد که سازمان ها، کارخانه ها، ارگان های صنعتی و دیگر صنایع، آب را از طبیعت بگیرند. سپس به حالتی گرمتر و یا سردتر از دمای اولیه، دوباره آنرا به طبیعت بازگرداند.
منشا و دلیل فعلی آلودگی حرارتی آب برای فعالیت های امروزه و یا دیروز نیست. بلکه عوامل مختلفی در گذشته وجود داشته اند که باعث بوجود آمدن چنین آلودگی شده‌اند. آبی که توسط انسان ها از طبیعت گرفته میشود باعث کاهش سطح اکسیژن آن میشود. در نتیجه اینکار باعث بوجود آمدن اثرات مخربی بر محیط زیست میگردد. البته دلایل مختلفی باعث بوجود آمدن این آلودگی وجود دارد که اثرات گوناگونی را برجای میگذارد.
آلودگی حرارتی آب به نوعی یک جنایت بر محیط زیست محسوب میشود. اگر به خواهیم به دنبال مجرمین این جنایت بگردیم، در قدم اول باید به سراق گیاهان صنعتی و فراورده های آن و ماشین آلات صنعتی برویم. آنها برای ادامه کار از آب برای خنک کردن یا گرم کردن خود استفاده می‌کنند. در ادامه به بررسی هرکدام از آنها می‌پردازیم.
علل آلودگی حرارتی آب
با اینکه امروزه جهان تا حد زیادی از آثار مخرب این پدیده آگاه شده و گام های مثبتی نیز برای این منظور برداشته است، اما همچنان این آلودگی وجود دارد. دلایل این آلودگی شامل:
تولید انرژی و گیاهان صنعتی:
یکی از دلایل اصلی بوجود آمدن این آلودگی، گیاهان صنعتی است. البته خود گیاهان تاثیر چندانی بر آلودگی نمی‌گذارند، این فرایند تولید آنها است که تاثیر مخرب فزاینده‌ای بر Thermal pollution of water گذاشته است. برای تولید و پرورش آنها، آب را از نزدیک ترین منابع دریافت می‌کنند. سپس از این آب برای تولید بیشتر این گیاهان و برای خنک کردن ماشین آلات صنعتی که وظیفه کاشت، داشت و برداشت آنها را دارند، استفاده می‌کنند.
فرسایش خاک:
از دیگر عوامل تشدید کننده آلودگی حرارتی آب، فرسایش خاک ها میباشد. این اتفاق سبب میگردد منابع آبی بیشتر در معرض نور و گرمای خورشید قرار گیرند و از این طریق گرمتر شوند. افزایش میکروارگانیسم های بی‌هوازی و درجه حرارت بالا ادامه حیات را برای موجودات هوازی و آبزی بدتر میکند.
جنگل زدایی:
متاسفانه امروزه جنگل زدایی بنا به دلایل مختلفی مانند آتش سوزی، جاده سازی، گسترش شهرها، تولید کاغذ، افزایش تقاضای صنایع چوبی و … افزایش یافته است. این گیاهان هستند که از تابش مستقیم نور آفتاب بر حوزچه ها و منابع آبی روی کره زمین جلوگیری می‌کنند. با کم شد تراکم و یا از بین رفت آنها، همان اتفاقی که در فرسایش خاک اتفاق می‌افتد در اینجا تکرار میشود.
عوامل طبیعی:
تنها انسان ها نیستند که فعالیتشان باعث افزایش آلودگی حرارتی آب میشود. عوامل طبیعی نیز باعث وقوع این امر میشوند ولی کار طبیعت با کار انسان متفاوت است. گرمایی که طبیعت به آب میدهد بر خلاف انسان ها باعث حفظ تعادل طبیعی دمای آب میشود. آتشفشان ها و تابش های خورشیدی را میتوان از عوامل طبیعی آلودگی حرارتی آب به شمار آورد.
اثرات Thermal pollution of water
با اینکه امروزه علم در اکثر مباحث مختلف، پیشرفت کرده است، اما همچنان در بین دانشمندان درباره آلودگی حرارتی آب اختلاف نظر هایی وجود دارد. البته این بدین معنا نیست که تمامی آنها، این آلودگی را مخرب میدانند. از جمله تاثیراتی که Thermal pollution of water بر روی اکوسیستم و موجودات آن میگذارند، به شرح زیر است:
کاهش سطح اکسیژن:
زمانی که حرارت آب افزایش می‌یابد، فاصله مولکول ها از هم بیشتر شده و درنتیجه گازهایی مانند اکسیژن سریعتر و راحتتر از آب خارج میشوند. به بیان دیگر، آب گرم اکسیژن کمتری از آب سرد در خود دارد. در پی کاهش اکسیژن آب، مواردی مانند افزایش میکرو ارگانیسم های بی هوازی، خفگی آبزیان، مختل شدن زندگی دوزیستان و … اتفاق می‌افتد. همچنین آب گرم باعث میشود که جلبک ها تمامی سطح و کف آب را بپوشانند و سطح اکسیژن آب را کاهش دهند.
افزایش سموم:
استفاده صنایع از آب، همواره انواع آلودگی های آب را در پی خواهد داشت. این آب پس از رها سازی در طبیعت ممکن است حاوی مواد شیمیایی و آلودگی های رادیو اکتیوی باشد که تاثیرات وحشتناکی بر اکوسیستم میگذارد.
از بین رفتن تنوع زیستی:
با تغییر دمای یک اکوسیستم و ایجاد آلودگی حرارتی آب، بسیاری از جانداران از جمله جانداران خون سرد دیگر توان زندگی در این شرایط را ندارند. به تدریج شرایط ایجاد شده، موجودات جدیدی را در آن اکوسیستم جایگزین میکند. این امر باعث از بین رفتن و همگون شدن تنوع زیستی میشود.
مهاجرت:
از بین رفتن اکوسیستم و جایگزینی جانداران فقط ظاهر داستان میباشد. اکوسیستم یک زنجیره منظم از سیستم های زندگی جانداران مختلف میباشد. تمایی موجودات آن از شکار تا شکارچی در این سیستم به هم وابسته هستند. حتی یک جانور از این زنجیره منظم کم شود اکوسیستم دچار بی‌نظمی شده و در نهایت از هم فرو می‌پاشد.
