اشکال مختلف آب بر روی زمین
تنها ماده ای است که در طبیعت به هر سه حالت جامد، مایع و گاز وجود دارد. ابرها در آسمان، موج دریا، کوه یخی، توده های یخی در دل کوه ها و منابع آبی زیرزمینی تنها چند شکل از آب میباشند. طی اعمال تبخیر، میعان، انجماد و ذوب، آب مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل میشود. این پدیده تبدیل آب را همانطور که شنیده اید چرخه بزرگ آب مینامند.
چرخه ی آب
آب به بخار، تبدیل می شود. خورشید به سطح دریاها می تابد و آب را بخار می كند و با تبخیر شدن آب دریا، بخار آب، به هوا می رود. اگر مقدار این بخار آب،زیاد شود ابر به وجود می آید. هوا، در ارتفاع بالا سرد است.
اگر بخارهای آب به اندازه ی كافی سرد شوند، به ذره های آب تبدیل می شوند و ذره های ریز آب، به علت سبكی،در هوا شناور می مانند. ذره های ریز آب به هم متصل می شوند،سپس قطره های بزرگ تر، آن قدر سنگین می شوند كه دیگر نمی توانند در هوا شناور بمانند و به صورت باران، به سمت زمین فرود می آیند. آب در روی زمین همیشه،از حالتی به حالت دیگر تبدیل می شود؛ ولی مقدار آن كم نمی شود. یعنی، با چرخه ی آب مقدار آب تغییر نخواهد کرد.
وجود آب در هوا
در هوا به جز گازی مثل اكسیژن،همیشه مقدار زیادی بخار آب وجود دارد. به بخار آب موجود در هوا، «رطوبت» می گوییم. رطوبت هوا در برخی مناطق مانند: شمال ایران بسیار زیاد است؛ وهرگاه مقدار بخار آب موجود در هوا زیاد شود،«ابر» به وجود می آید.
وجود آب در ابر
1- ابرهای لایه ای: این ابرها به صورت لایه لایه در آسمان دیده می شوند. بیشتر بارندگی ها از این ابرهاست.
2- ابرهای پر مانند: این ابرها، در ارتفاع خیلی بالا تشكیل می شوند و مانند پر به نظر می رسند.
3- ابرهای توده ای: برخی از ابرها،مانند تكه های پنبه می باشند. این ابرها،در هوای نسبتا صاف در آسمان دیده می شوند. برای آن كه ابر ببارد،به سرما احتیاج دارد. یعنی باید آن قدر بخار آب، گرما از دست بدهد تا به صورت مایع درآید و به سمت زمین فرود بیاید.
سفره آب زیر زمینی
بعد از بارندگی، مقداری از آب هایی كه روی زمین جاری می شوند، به رودخانه ها و دریاچه ها می ریزند. اما مقدار دیگری از این آب ها،داخل زمین فرود می روند و تا جایی پایین می روند كه دیگر نتوانند از آن جا عبور كنند و در آن جا، آب ها ی زیر زمینی را به وجود می آورند.
در بسیاری از مناطق كه رودخانه یا دریاچه ای وجود نداشته باشد، مردم برای تامین آب مورد نیاز خود برای مصرف خانگی یا كشاورزی – چاه حفر میکنند و در بعضی از مناطق، مردم از آب قنات ها استفاده می كنند. گاهی، آب چاه ها بر اثر میكروب،زباله ها و فاضلاب های خانگی و كارخانه ها به شدت آلوده می شود. چون، فاضلاب خانه ها و كارخانه ها به قسمت آب های زیر زمینی راه پیدا می كنند و آب های این قسمت را آلوده می كنند.
آب آشامیدنی
آب رودخانه ها قبل از این كه به خانه برسد، در پشت سدها یا استخرهای بزرگ جمع می شود و از آن جا به تصفیه خانه ها انتقال داده می شود و برای تصفیه آب را در حوض های بزرگ كه پر از ماسه و شن است، روانه می كنند. ماسه و شن، گل و لای موجود در آب را می گیرد. سپس مقداری گاز كلر به آب می زنند تا میكروب های آب كشته شوند. حالا آب، تصفیه و قابل آشامیدن شده است. آب تصفیه شده به وسیله ی لوله هایی به خانه های ما می رسد و ما با باز كردن شیر آب، از آن استفاده می كنیم، اما نکته قابل توجه این است که همین آب در زمان انتقال و پیش از رسیدن به دست ما اغلب از مسیر ناسالم و لوله های زنگ زده عبور میکند که همین امر سلامت آب را مجددا به خطر می اندازد.آب های زیر زمینی بسیار پر ارزش اند. در بیشتر استان های ایران به علت كمبود بارندگی آب كم است و اگر مردم بخواهند بیشتر از آب بارانی كه در زمین فرو می رود،از زمین آب خارج كنند؛ پس از چند سال این آب ها تمام می شوند و مردم این مناطق با مشكلات بزرگی روبرو می شوند.